حمل و نقل‌های مختلفی وجود دارد که در سراسر جهان از آنها استفاده می‌شوند و حمل و نقل زمینی پر استفاده‌ترین روش حمل و نقل در جهان است. در این روش حمل و نقل زمینی، از وسایل نقلیه متفاتی استفاده می‌شود و این نوع ترانزیت زمینی، انواع مختلفی دارد.
حمل و نقل زمینی چیست؟
به احتمال 100% همه افراد جهان، ماهیت حمل و نقل زمینی را می‌دانند. برای اطمینان کامل، حمل و نقل زمینی به انتقال یا جابجایی افراد، محصول‌ها، بار یا جنس‌های مصرفی و غیرمصرفی و حتی حیوانات از مکانی به مکان دیگر می‌گویند؛ که این جابجایی از طریق روی زمین اتفاق می‌افتد و این جنس و محصولات با انواع ماشین‌ها جابجا می‌شوند و به این روش حمل و نقل زمینی گفته می‌شود. حمل و نقل زمینی به سه روش انجام می‌شود: ماشینی، حیوانی و انسانی.
حمل و نقل زمینی از گذشته تا به امروز، پر استفاده‌ترین روش برای جابجایی و انتقال افراد یا محصولات است که به سه صورت این روش انجام می‌شود. ماشینی، حیوانی و انسانی که البته در قرنی زندگی می‌کنیم که این حمل و نقل‌های زمینی بیشتر از طریق ماشین‌ها صورت می‌گیرد.
مزایا و معایب حمل و نقل زمینی
حمل و نقل زمینی یا حمل و نقل جاده‌ای جزء یکی از روش‌های محبوب حمل و نقل به حساب می‌آید. در این شیوه، مسیر حمل و نقل یا انتقال کالاها از پیش مشخص شده است؛ چون از طریق جاده این نقل و انتقالات انجام می‌شود و تمام موانع و مسیرها را هموار می‌کند و این حمل و نقل را می‌توان از طریق نیروی ماشینی، حیوانی و حتی انسانی انجام داد. می‌توان گفت که از طریق این روش، تقریباً هر کالایی را از جایی بجای دیگر منتقل کرد.
حمل و نقل زمینی یا جاده‌ای مانند دیگر روش‌های حمل و نقل، دارای مزایا و معایب خاص خودش است و این مزایا و معایب به شرح زیر است:
مزایا حمل و نقل جاده ای
- دسترسی آزاد به مناطق مختلف
- ارائه خدمات کامل حمل و نقل یا جابجایی بار و تخلیه بار
- مناسب برای مسیرهای کوتاه و طولانی
- ارائه خدمات شبانه روزی
- کاملاً به صرفه
- آسیب‌پذیری کمتر در زمان جابجایی کالا
- قابلیت حمل و نقل انوا اشیاء، محصولات، حیوانات و انسان
معایب حمل و نقل جاده ای
- آلوده شدن محیط زیست، بخاطر استفاده از سوخت‌های فسیلی
- سرعت جابجایی کم نسبت به حمل و نقل هوایی
- به دلیل نرخ بالای تصادفات جاده‌ای، امکان آسیب دید کالا وجود دارد
- احتمال خراب شدن یا از کار افتادن ماشین هم وجود دارد
- وابسته به آب و هوای مساعد
- گزینه نامناسب برای جابجایی کالاهای به شدت سنگین
انواع حمل و نقل زمینی یا جاده ای
در قسمت بالا مشاهده کردید که حمل و نقل زمینی به سه صورت انجام می‌شود: ماشینی، حیوانی و انسانی. حمل و نقل زمینی از زمان‌های خیلی گذشته، پر استفاده‌ترین و محبوب‌ترین نوع حمل و نقل به حساب می‌آمد تا به الان. البته با گذشته زمان و پیشرفته تکنولوژی، ما انسان‌ها سعی کردیم که جابجایی کالا و محصولاتمان به راحتی صورت بگیرد، از روش‌های ماشینی استفاده کردیم. خیلی کم پیش می‌آید که مردم برای حمل و نقل کالاهایشان از نیروهای انسانی و حیوانی استفاده کنند.
برای مطالعه بیشتر: گمرک چیست و همه چیز درباره گمرک
حمل و نقل زمینی با استفاده از نیروی انسانی، یکی از روش‌های رایج، اقتصادی و مقرون به صرفه برای شهرها و کشورهای توسعه نیافته به حساب می‌آید. حمل و نقل از طریق نیروی حیوانات هم جزئی از رایج‌ترین روش‌های جابجایی کالاها است که از گذشته تا به الان مورد استفاده قرار می‌گیرد، ( بیشتر شهرهای توسعه نیافته از این روش استفاده می‌کنند.)
یکی دیگر از انواع حمل و نقل زمینی، حمل و نقل ریلی (قطار) است. این نوع حمل و نقل زمینی قبل از اینکه مسیرهای جاده‌ای گسترش پیدا کنند و حمل و نقل هوایی ایجاد شود، بیش‌ترین کاربرد را از نطر جابجایی کالا نیز داشت. حمل و نقل ریلی امروزه به دو صورت درون شهری و بیرون شهری انجام می‌شود؛ درون شهری مثل مترو، که مردم برای جابجا شدن از آن استفاده می‌کنند و بیرون شهری همان قطارها هستند که برای جابجایی افراد، کالاها و بارها از آن استفاده می‌شود.
نکته مهم: ترانزیت زمینی به دو صورت جاده‌ای (ماشین‌ها) و ریلی یا همان قطارها انجام می‌شود، این دو نوع حمل و نقل زمینی مانند حمل و نقل‌های دیگر از مزایا و معایب‌هایی برخوردار هستند.
روش های مختلف حمل و نقل جاده ای
حمل و نقل کالاها از نوع جاده‌ای، با انواع وسایل نقلیه صورت می‌گیرد. قطار جزء یکی از وسایل نقلیه‌هایی بود که در حمل و نقل زمینی آن را نام بردیم. وسایل نقلیه دیگری نیز وجود دارد از جمله موتور سیکلت‌ها، وانت بارها، اتوموبیل‌ها، تریلی‌ها کامیون‌ها و حتی دوچرخه هم جز این دسته به حساب می‌آید. هر کدام از این روش‌های حمل و نقلی که نام بردیم نقاط قوت و ضعفی نیز دارند و نمی‌توان از همه آنها به یک روش حمل بار استفاده کرد.
تریلی و کامیون، جزء وسیله نقلیه‌هایی هستند که در حمل و نقل‌های زمینی بسیار رایج‌اند و برای جابجایی بارهای سبک و سنگین استفاده می‌شوند و برای حمل و نقل بین المللی بسیار کاربردی هستند. اتوبوس‌ها، وانت بارها، موتر سیکلت‌ها و به علاوه سه چرخه‌ها بیشتر برای حمل و نقل افراد، کالاها و... در درون شهر استفاده می‌شوند؛ در اکثر موقع هم از تاکسی‌ها و وانت بارها هم برای جابجایی کالا و افراد در بیرون شهرها استفاده می‌شوند.
نحوه محاسبه کرایه حمل و نقل زمینی
محاسبه هزینه حمل یا جابجایی بارها از طریق حمل و نقل زمینی، به عوامل مختلفی بستگی دارد. وزن و حجم بار، مبدأ و مقصد بار، نوع کالا یا نوع بار، شرایط جاده، شرایط آب و هوا، نوع وسلیه نقلیه و شرکت بارگیری که هماهنگ کرده‌اید تمام عواملی هستند که در تعیین و محاسبه هزینه حمل بار تأثیر می‌گذارند. طبیعتاً هر چقدر بار سنگین‌تر و حساس‌تر باشد، هزینه حمل و نقل آن بیشتر خواهد بود.
نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که مسافت، عاملی مهم در تعیین هزینه حمل و نقل است. اگر حمل و نقل بین المللی انجام شود، هزینه حمل یا جابجایی با توجه به ارز کشور مورد نظر محاسبه می‌شود و به علاوه این، هزینه عوارض و مالیات گمرک هم به هزینه جابجایی کالا اضافه می‌شود. در کل هزینه جابجایی کالا از طریق حمل و نقل زمینی یک نرخ مشخصی ندارد. ولی این نکته را به یاد داشته باشید که حمل و نقل زمینی در اکثر مواقع از سایر روش‌های حمل و نقل مقرون به صرفه‌تر خواهد بود.
قوانین و شرایط حمل و نقل زمینی
ترانزیت زمینی به دو صورت انجام می‌شود: ترانزیت داخلی و ترانزیت بین المللی که هر یک از این دو، قوانین و مقررات مختص به خود دارند. در کل روش‌های نقل و انتقال از نوع زمینی با توجه به دسترسی مشتریان به چهار دسته، عمومی، نظامی، خصوصی و تجاری تقسیم می‌شوند.
نکته: در ترانزیت داخلی ، احتیاج به یک شرکت خاص برای حمل و نقل محصول یا بارتان نیست، البته بستگی خودتان دارد چون حتی می‌توان از رانندگان نوع خصوصی هم برای جابجایی بارتان استفاده کرد. ولی در چنین شرایطی تمام مسئولیت‌های حمل محصول یا بار و دردسرهای مربوط به آن، بر عهده خود شخص خواهد بود.
استفاده از شرکت‌های حمل بار، کاربرد زیادی در حمل بارهای بین المللی دارند. این نهاد‌ها یا شرکت‌ها فقط وظیفه جابجایی بار و محافظت کردن از بار هنگام جابجایی را بر عهده ندارند، بلکه خدماتی مثل بسته‌بندی کردن بارها یا محصولات، انبارداری، انجام کارهای گمرکی، ترخیص کالا یا تخلیه و بارگیری را نیز به شما عزیزان ارائه می‌دهند.
اسناد و مدارکی که باید هنگام حمل و نقل کالا به صورت زمینی توسط راننده یا شرکت‌های حمل بار ارائه شوند، به شرح زیر است:
مدارک شناسایی شخصی و شرکتی
داشتن مدارک شناسایی شخصی (کارت شناسایی) بسیار ضروری است برای رانندگان خصوصی و عمومی هنگام جابجایی کالاها و...، کارت شناسایی را معمولاً برای اطمینان از راننده و امنیت کالا یا محصولات احتیاج دارند و به علاوه رانندگانی که مختص به نیروی یک ناوگانی خاص هستند باید کارت شناسایی ناوگان حمل و نقل را هنگام جابجایی ارائه دهند. این کارت شامل اطلاعات و آمار ناوگانی و مشخصات وسیله نقلیه است.
در نهایت علاوه بر کارت‌های شناسایی شخصی و ناوگانی حمل و نقل، کارت دیگری برای رانندگان صادر می‌شود که به نام کارت وابستگی است. این کارت نشان‌دهنده نام شرکت باربری و مسافربری خواهد بود، البته در حمل و نقل‌های زمینی. تمام مسئولیت‌های حمل و نقل کالاها یا مسافران بر عهده شرکت صادرکننده کارت وابستگی است.
دفترچه کار رانندگان
دفترچه کار یکی دیگر از مدارکی است که ممکن است از طرف مسئولین درخواست شود. این دفترچه برای رانندگان الزامی است که به صورت قانونی توسط پلیس راه برسی می‌شود.
در صورت نداشتن دفترچه کار، رانندگان اجازه تردد، حمل و نقل یا جابجایی را نخواهند داشت و نوعی تخلف محسوب می‌شود.
دفترچه مدت کار
دفترچه مدت کار و بازرسی سرعت، نوعی دیگر از مدارک مهم و مورد نیار است که در حمل و نقل‌های زمینی از آن استفاده می‌شود. این دفترچه از طرف نیروی انتظامی صادر شده است که در آن مدت زمان کار برای رانندگان بخش مسافربری تعیین شده است. یکی دیگر از ویژگی‌هایی که این دفترچه دارد، ثبت انواع تخلفات رانندگان است.
نکته: در طول مسیر حمل و نقل، همراه داشتن دفترچه مدت کار و بازرسی سرعت بسیار ضروری است و نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که مدارک، مجوزها و استانداردها برای رانندگان بین الملیی از نوع حمل و نقل زمینی می‌توانند متفاوت باشند.
نتیجه گیری
- حمل و نقل از نوع زمینی یکی از رایج‌ترین روش‌های ترانزیت کالا یا مسافر به حساب می‌آید، این روش به دو صورت انجام می‌شود: حمل و نقل ریلی (قطار) و حمل و نقل جاده‌ای (ماشین).
- برای ترانزیت زمینی از وسایل نقلیه‌ای مثل: کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و تریلی‌ها استفاده می‌کنیم چون بیشتر حمل و نقل‌ها یا جابجایی‌ها با این سه وسیله انجام می‌شود.
- به همراه داشت مدارک لازم مثل کارت شناسایی شخصی و شرکتی، دفترچه مدت کار و دفترچه کار رانندگان در طول مسیر حمل و نقل، بسیار ضروری است.
اگر دوست دارید درباره حمل و نقل و انواع آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید، مقالات زیر را مطالعه کنید:
